Fot. Kira Perov © Bill Viola Studio
Bill Viola był jednym z pierwszych twórców sztuki współczesnej, którzy sięgnęli po techniki video, by używać ich jako narzędzi do kreacji artystycznych. Wypracował swój własny styl tworzenia instalacji komponowanych przy pomocy ruchomych obrazów, oparty na głębokich studiach filozoficznych i analizach dzieł dawnych mistrzów malarstwa (szczególnie XIII-XVII wieku). Śledził i badał możliwości rozwijających się elektronicznych technik rejestracji obrazów i dźwięków oraz ich projekcji, aż do przełomu cyfrowego, co pozwoliło mu odkryć i ukazać widzom fizjologiczne i psychologiczne aspekty percepcji wzrokowej, wynikające z ludzkich emocji i na nie rzutujących.
Podczas gdy większość twórców video-artu koncentrowała się głównie na konceptualnej stronie swych realizacji plastycznych, Bill Viola z niezwykłym pietyzmem dopracowywał estetyczny kształt swoich dzieł, aż z czasem stały się one kompozycjami więcej niż malarskimi, wprowadzającymi widza w zachwyt, a jednocześnie niepokojącymi, zaskakującymi efektami plastycznymi i skojarzeniami, jakie wywołują.
Jego obrazy wyrastające ideowo z tego, co wspólne kulturom Wschodu i Zachodu, wywołują czasem dziwne poczucie déjà vu, czasem wprost nawiązują do znanych z historii malarstwa wątków ikonograficznych lub są imponującymi zapisami metamorfoz ludzkich stanów fizycznych i psychicznych.
Wystawa prezentująca 32 instalacje jest efektem współpracy dwóch instytucji- prywatnej Fundacji Tumult, współorganizatora festiwalu zdjęć filmowych EnergaCAMERIMAGE i Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu”. Poprzednia współpraca obydwu instytucji zaowocowała powstaniem wielu projektów, w tym wystaw takich artystów jak David Lynch, Marina Abramović, Helmut Newton, Patricia Piccinini, Saskia Boddeke, Peter Greenaway czy Julian Rosefeldt.
Prezentacja prac Billa Violi w Toruniu to przedsięwzięcie na ogromną skalę. Aby zapewnić odpowiednie warunki dla odbioru jego dzieł, w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” powstały specjalnie zaprojektowane przestrzenie.
- To tak, jakby zbudować w wielkiej sali ekspozycyjnej o powierzchni 1000 metrów kwadratowych i wysokości 8 metrów cztery oddzielne domki jednorodzinne- mówi Marek Żydowicz, kurator wystawy. Każdy z nich ma około 130 metrów kwadratowych, jest skonstruowana z grubych ścian o wysokości 6 metrów i posiada sufit na wysokości ok. 5 metrów. Całość została zaizolowana akustyczną wełną mineralną, co pozwoli widzom w pełni skupić się na odbiorze prac. Osiągnięcie takiej jakości zabudowy, która zadowoli Bill Viola Studio, było możliwe dzięki wsparciu firmy Saint-Gobain (marki Isover, Rigips oraz Ecophon).
Rozpoczęto też budowę niezbędnych konstrukcji w siedzibie Fundacji Tumult, gdzie zaprezentowane zostanie 9 prac, a wśród nich słynne Inverted Birth (Odwrócone narodziny), pokazujące metaforycznie niejednoznaczność naszej drogi od narodzin do śmierci.
W tych unikatowych przestrzeniach zostaną zamontowane urządzenia projekcyjne, które umożliwią prezentację dzieł Violi w sposób zgodny z intencjami artysty. Tu konieczna była pomoc i sprzęt firmy 235 Media z Kolonii.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany, niemal 200 stronicowy katalog opracowany przez Marka Żydowicza i Kirę Perov, zawierający znakomity wywiad z Billem Violą przeprowadzony przez Johna Hanhardta.
- Bill Viola był pionierem wykorzystania w sztuce technik wideo i jednym z największych artystów sztuki współczesnej. Zapraszam na największą w Polsce wystawę jego wyjątkowych prac. W Bilbao jego dzieła obejrzało 700 tysięcy osób. Mam nadzieję, że w Toruniu frekwencja także będzie wysoka- mówi marszałek Piotr Całbecki.
Wystawa potrwa od 24 lipca do 31 grudnia 2025. Zachęcamy do śledzenia strony internetowej CSW „Znaki Czasu” oraz Festiwalu EnergaCAMERIMAGE, gdzie będą pojawiać się szczegółowe informacje dotyczące godzin otwarcia, biletów i wydarzeń towarzyszących.
Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu":
The Reflecting Pool (1977-9/1997)
Incrementation (1996)
The Veiling (1995)
The Greeting (1995)
Four Hands (2001)
The Quintet of the Astonished (2000)
Anima (2000)
Ascension (2000)
The Messenger (1996)
Interval (1995)
Pneuma (1994/2009)
The Crossing (1996)
Room for St. John of the Cross (1983)
Prace prezentowane w ramach Programu Wideoprojekcji w sali kinowej Centrum CSW "Znaki Czasu":
Program 1:
The Space Between the Teeth, 1976
Sweet Light, 1977
Ancient of Days, 1979-81
Anthem, 1983
Angel’s Gate, 1989
Chott el-Djerid (A Portrait in Light and Heat), 1979
Program 2:
The Passing, 1991
Program 3:
Hatsu-Yume (First Dream), 1981
Program 4:
I Do Not Know What It Is I Am Like, 1986
Fundacja Tumult:
Inverted Birth (2014)
Earth Martyr (2014)
Air Martyr (2014)
Fire Martyr (2014)
Water Martyr (2014)
Three Women (2008)
Gleb (2013)
Madison (2013)
Sharon (2013)
Organizatorzy: Fundacja Tumult / Festiwal EnergaCAMERIMAGE
Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" w Toruniu
Kuratorzy: Marek Żydowicz i Kira Perov
Dyrektorka CSW "Znaki Czasu": Anna Kompanowska
Koordynacja: Agnieszka Swoińska
Produkcja: Michał Prewysz-Kwinto
Instalacja: Ulrich Leistner, Ludger Hennig (235 Media), Radosław Radecki(MaxBud), Wojciech Rumiński (CSW "Znaki Czasu"), Adam Żuchliński
Promocja:Aleksandra Śmiechowska, Dorota Wąsik, Urszula Gawlak-Kuś, Aleksandra Paprocka
Kooperacja: Joanna Górska, Janusz Grocki, Joanna Kalińska, Karolina Kowalska, Anna Kozik, Robert Małkiewicz, Daria Pysiak, Oliwia Tracz
Konserwator CSW „Znaki Czasu”: Mirosław Wachowiak
Wystawa została zorganizowana we współpracy z BILL VIOLA STUDIO
Dyrektorka: Kira Perov
Dyrektor techniczny i projektant wystawy: Bobby Jablonski
Koordynacja kuratorska: Gene Zazzaro
Archiwum: Astra Price
Produkcja albumu poświęconego wystawie:
Skład: Dorota Wąsik
Tłumaczenie: Mateusz Graj
Redakcja: Marek Żydowicz, Magdalena Sobolewska, Michał Prewysz-Kwinto
Współpraca: Kira Perov/Bill Viola Studio, Monika Jasińska, Marcelina Jarmolińska, Anna Stefańska
Specjalne podziękowania dla Elisabeth Zachella – The Solomon R. Guggenheim Museum
Organizatorzy pragną wyrazić wdzięczność Piotrowi Całbeckiemu – Marszałkowi Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Pawłowi Gulewskiemu – Prezydentowi Miasta Torunia, Adamowi Szponce – Zastępcy Prezydenta Miasta Torunia oraz Edycie Maciei-Morzuch – Dyrektor Departamentu Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Bez ich nieocenionego wsparcia realizacja wystawy nie byłaby możliwa.
Organizatorzy składają także podziękowania Bill Viola Studio za użyczenie prac prezentowanych na wystawie oraz Museum of Contemporary Art w Los Angeles, The El Paso Natural Gas Fund for California Art za wypożyczenie dzieła Room for St. John of the Cross.
Specjalne podziękowania dla Toma Callasa.
Specjalne podziękowania dla Agnieszki Trybulec i Moniki Samockiej (Saint-Gobain Construction Products Polska) oraz Joanny Pepłowskiej (MPO Sp. z o. o. w Toruniu).
Głównym partnerem wystawy jest Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Wystawa współfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej oraz Miasta Torunia.